Hij is veelomvattend. Ambitieus. Met de Haagse Preventieaanpak trekt het College een grote broek aan. En met reden. Want de ongelijkheid in Den Haag als het gaat om bestaanszekerheid, gezondheid en een onbezorgde jeugd is schrijnend groot. LEVEN! gaat in gesprek met Sabine Geerts, directeur Zorg, Welzijn en Volksgezondheid bij de gemeente Den Haag.
Dat we alleen met haar praten, doet geen recht aan de grote betrokkenheid van velen bij de Haagse Preventieaanpak. Sabine Geerts hecht er dan ook aan te vertellen dat zij nauw samenwerkt met collega-directeuren die jeugdhulp, bestaanszekerheid en armoedebestrijding in hun portefeuille hebben. “Veel ambtenaren en organisaties uit de stad zijn bij dit plan betrokken dat we in opdracht van het College hebben ontwikkeld. Het mooie is dat de Haagse Preventieaanpak een omschakeling laat zien. Voor het eerst kijken we op een integrale manier naar de stapeling van problemen, de samenhang daartussen en de aanpak daarvan.”
MET VERENIGDE KRACHTEN SCHRIJNENDE SITUATIES OPLOSSEN OF VOORKOMEN
Urgentie
Als je wieg in Benoordenhout staat, mag je in veel opzichten van geluk spreken. Staat hij in Zuidwest, dan zijn je kansen op succes veel minder groot. Den Haag legt zich niet neer bij die ongelijkheid. Met de Haagse Preventieaanpak wil het College werken aan gelijke kansen voor iedereen als het gaat om een goede gezondheid, bestaanszekerheid én aan minder Haagse kinderen in de zwaardere jeugdhulp.
Sabine: “De urgentie blijkt uit de cijfers. Eén op de vijf gezinnen leeft in armoede. Meer dan 71 procent van de jonge Haagse mensen van 18 tot 34 jaar loopt risico op mentale problemen. 20 procent van de kinderen in Den Haag is te zwaar, in bepaalde wijken zelfs ruim 30 procent. Den Haag is een enorme diverse stad. Tussen wijken zie je grote verschillen. Maar de grootste gemene deler is toch dat in veel wijken de problematiek echt heel groot is. Deze problemen zitten op wisselende terreinen. Als we deze situatie laten zoals die nu is, zijn hulpinstanties straks niet meer toegankelijk genoeg of wordt de hulp onbetaalbaar.”
Zo integraal mogelijk
Terwijl het College dit plan lanceert, is de btw op groente en fruit nog steeds niet verlaagd naar 0 procent, is er nog geen suikertax, is een broodje kroket bij het tankstation goedkoper dan een appel, gaat de voedingsindustrie door met misleidende reclame op ongezond eten.
Sabine: “Om de preventieaanpak te laten slagen, is de hulp van de landelijke overheid natuurlijk ook erg nodig in de vorm van aangescherpte wet- en regelgeving. Als die te lang uitblijft of te weinig oplevert, kunnen we ook nog veel zelf doen op het gebied van preventie door bijvoorbeeld voorlichting, bewustwording en gedragsbeïnvloeding. We willen, los van hoelang landelijke wetgeving duurt, zo snel mogelijk en zo integraal mogelijk helpen om verdere problemen te voorkomen.”
Patronen doorbreken
Laten we eens kijken naar een alleenstaande moeder. Ze heeft een karig inkomen, waardoor haar kind vaak zonder ontbijt naar school gaat. Wat betekent die integrale aanpak concreet voor deze moeder? “In zo’n situatie gaat het vaak om een stapeling van problemen die met elkaar samenhangen. Als gemeente willen we samen met de wijken, het onderwijs, (financieel) hulpverleners en zorgaanbieders naar de totale situatie van die moeder en haar kindje kijken. Alleen samen kunnen we een patroon van armoede, dat vaak doorgaat van generatie op generatie, doorbreken. Als deze moeder bij het Centrum voor Jeugd en Gezin komt, ligt daar niet alleen het probleem van de gezondheid van het kind op tafel. Ook de oorzaken daarvan. Het gesprek met die moeder wordt zo breed mogelijk gevoerd. Dan kan er bijvoorbeeld ook iemand aansluiten van de Helpdesk Geldzaken om te kijken hoe haar financiële situatie verbeterd kan worden.”
‘Iedereen wil hier graag mee aan de slag. Het is een plan van de lange adem. We willen er twintig jaar voor uittrekken’
Aanpak verschilt per levensfase
Om alle jonge kinderen dezelfde kansen te geven, werkt de gemeente onder andere samen met de lokale coalitie van het landelijke programma Kansrijke Start. Hierin zitten organisaties uit het medisch domein zoals verloskundigen en ziekenhuizen, maar ook de GGD, welzijnswerkers, het consultatiebureau en ervaringsdeskundigen. Vroeg signaleren is key. Bijvoorbeeld al tijdens de zwangerschap.
Sabine: “We weten dat de eerste duizend dagen, vanaf de conceptie tot en met het 2e jaar – erg belangrijk zijn in de ontwikkeling van een kind.Daar willen we preventief goed op inspringen. Want als een jong kind opgroeit in een gezin met chronische stress door bijvoorbeeld geldzorgen, of onvoldoende en ongezonde voeding krijgt, dan staat het gelijk op achterstand als het gaat om bijvoorbeeld motorische ontwikkeling of een veilige hechting. Die achterstand is lastig in te halen.
Nog een focus in de aanpak: de mentale gezondheid van de inwoners moet beter worden. “We weten wat mentale problemen bij vooral jonge mensen veroorzaakt. De coronapandemie heeft op hen een grote impact gehad. Voeg daarbij de toenemende invloed van sociale media en de prestatiedruk die zij voelen. Daar willen we wat aan gaan doen, met verschillende aanpakken per levensfase.
Bestaanszekerheid
Daarnaast is ook de bestaanszekerheid een belangrijke focuslijn in de Haagse Preventieaanpak. “We willen dit thema op verschillende manieren hoog op de politieke agenda houden. Het is zo groot, dat dit niet over vier jaar is opgelost. Om de bestaanszekerheid van inwoners te verbeteren, voeren we als vier grote gemeenten in Nederland (G4) een lobby bij de landelijke overheid. Met professionals uit het sociaal en medisch domein en ervaringsdeskundigen is de hackathon ‘de gezonde portemonnee voor een kansrijke start’ georganiseerd om te kijken hoe (aanstaande) ouders financieel stressvrij gemaakt kunnen worden. Schuldenlab070 en Kansrijke Start hebben deze hackathon georganiseerd en gaan met het winnende idee, het Begin Goed Pakket, aan de slag. Dit is een startpakket dat je krijgt als je een kind aangeeft bij de gemeente. In dit pakket zit een cadeau. Het biedt de mogelijkheid om te vragen of hulp nodig is.
Twintig jaar
Sabine ziet dat er veel draagvlak is in de raad en in de stad. “Iedereen wil hier graag mee aan de slag. Het is een plan van de lange adem. We trekken hier twintig jaar voor uit. Dit doen we, omdat als we nu investeren in het jonge kind we problemen op latere leeftijd kunnen voorkomen. Het is belangrijk om helder te zijn over de effecten die de aanpak heeft en om die effecten goed te communiceren. Over preventie denken mensen heel verschillend. De een wordt graag geholpen bij z’n hulpvraag. De ander ziet preventiemaatregelen al gauw als betutteling. Ook daarin zullen we een goede balans moeten vinden.”
Betrokken bij welzijn burgers
“Wie kan hier nou tégen zijn?” Met zo’n retorische vraag laat Sabine Geerts zien dat de urgentie van de Haagse Preventieaanpak haar persoonlijk raakt. “Ja, ik voel meer betrokken bij het welzijn van de burgers. Er zijn zulke schrijnende gevallen van armoede, van ongezonde opvoedingssituaties, van onvoldoende sporten en bewegen, van een ongezonde levensstijl veroorzaakt door andere factoren. Het gaat me aan het hart, dat dit gebeurt in ons welvarende land. Daarnaast word ik er ook warm van als ik zie hoeveel mensen, binnen en buiten het stadhuis, zich willen inzetten voor het welzijn van hun medeburgers.”
Wilt u ook meedenken en meedoen? Hebt u ideeën of suggesties?
Dat kan natuurlijk. Stuur een e-mailtje naar haagsepreventieaanpak@denhaag.nl
✍️ Arie Verhoef
📷 Bas Adriaans (Portret)
