Ruimte is een schaars goed, ook in Den Haag. Een groot deel van de ruimte is immers bebouwd. Maar dat wil niet zeggen dat deze ruimte ‘bezet’ is. Kijk eens omhoog! Óp de daken van de gebouwen ligt nog zo’n 17.000 m² ruimte en die biedt volop nieuwe mogelijkheden.
“We merken steeds vaker welke gevolgen de klimaatverandering heeft. We hebben nu een erg natte winter achter de rug en iedereen herinnert zich nog wel de enorme hitte in de zomer van vorig jaar”, vertelt Anouk Montagne, programmamanager Daken bij de gemeente Den Haag. “Nederland staat voor de opgave om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Daarom moet er worden ingezet op duurzame energie. Maar er zijn meer duurzaamheidsuitdagingen en de ruimte op daken biedt hierbij enorm veel kansen. Een groen dak zorgt bijvoorbeeld voor koelte en vangt regenwater op, zodat het riool bij piekbuien niet direct overloopt. En er is op daken nog meer mogelijk dan groen of het opwekken van energie met zonnepanelen. Denk aan ontmoetingsruimtes, zoals een tuin, park of een extra woonlaag. Ook op het gebied van cultuur en sport is er veel mogelijk. De gemeente Den Haag richt haar blik dus omhoog en we willen graag dat zoveel mogelijk dakeigenaren dat ook doen.”
17 keer het Zuiderpark
Die 17.000 m² ruimte op de Haagse daken kan bijdragen aan de verschillende opgaven van de stad, zoals de groei van de stad, het vergroenen van de stad, het verbeteren van de waterhuishouding en de luchtkwaliteit, het duurzaam opwekken van energie, het stimuleren van ontmoeting en het versterken van de veerkracht van de stad. Vergis je niet: 17.000 m² is een zee aan ruimte, wel zeventien keer de oppervlakte van het Zuiderpark! Meer dan de helft van de daken is plat. Dat is gunstig, want op platte(re) daken kan meer dan op schuine daken. Op schuine daken passen in de meeste gevallen wel zonnepanelen of -collectoren en voor beplanting is er ook steeds meer mogelijk. Op platte daken kun je, wanneer ze sterk genoeg zijn, meerdere soorten dakfuncties combineren. “Zonnepanelen in combinatie met een groen dak geeft bijvoorbeeld veel voordelen”, legt Anouk uit. “Daken worden erg warm in de zon, vooral daken met een bitumen bedekking. Hierdoor werken de zonnepanelen minder goed en verouderen ze sneller. Het groen op het dak werkt verkoelend. Je zonnepanelen gaan hierdoor langer mee en wekken bovendien meer stroom op.”
Haagse daklogica
Het creëren van een slim en multifunctioneel dakenlandschap kost tijd. Iets op je dak doen, is soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. Een logisch moment om een dak in gebruik te nemen, is het moment van nieuwbouw, grootschalige renovatie of vervanging van het dak. Deze momenten doen zich ongeveer eens in de 15 jaar voor. “Daarom willen we dakeigenaren al in een vroeg stadium stimuleren tot duurzaam dakgebruik. Want als een dak eenmaal in gebruik is genomen met een bepaalde functie, zal de eigenaar niet snel meer overgaan tot een andere functie en is er mogelijk een kans verkeken.”
Het grootste groen-gele dak van Den Haag
Op het dak van het getransformeerde appartementencomplex aan de De Perponcherstraat ligt het grootste ‘groen-gele’ dak van Den Haag. Particuliere verhuurder De Regenbogen Beheer heeft hier een leegstaande verslavingskliniek bestaande uit vijf herenhuizen getransformeerd tot 24 duurzame appartementen met een hoog afwerkingsniveau. “Er is een groen dak van 500 m² aangelegd en er zijn maar liefst 96 zonnepanelen geplaatst. Wij hebben dit transformatieproject van A tot Z samen met de opdrachtgever uitgewerkt en gerealiseerd en we zijn trots op het eindresultaat. Voor ons is het een prachtig referentieproject”, aldus Jeremy van Lochem van Van Lochem Nederland, Specialisten in Totaalonderhoud. “Een groen dak biedt veel voordelen ten opzichte van een traditioneel dak, zoals energie-efficiëntie, beter waterbeheer, luchtzuivering en biodiversiteit. Het aanleggen van een groen dak is een milieuvriendelijke en onderhoudsarme dakoplossing. Mijn tip is om je goed te verdiepen in de subsidie- en financieringsmogelijkheden. Er is meer mogelijk dan je denkt!” Jeremy van Lochem – Van Lochem Nederland, Specialisten in Totaalonderhoud
Het dak op!
Voor dakeigenaren is het interessant om met je dak aan de slag te gaan. Kies je voor zonnepanelen, dan wek je je eigen energie op. Je levert een bijdrage aan een duurzamere wereld en bespaart ook nog eens op de energiekosten. Een groen dak geeft bescherming van het dak (tegen zon en UV) en koelt de omgeving én de ruimte onder het dak. Vogels, vlinders en bijen zullen je dankbaar zijn. Voor zowel ondernemers als Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) is er een handig stappenplan met o.a. een gratis dakscan waarmee je kunt berekenen hoeveel zonnepanelen er op je dak passen, wat het kost en wat het oplevert.
Zonnewijzer
Wil je zonnepanelen plaatsen op je Haagse dak? Via de ‘Zonnewijzer’, de online vergunningscheck voor zonnepanelen, kun je gemakkelijk controleren of je hiervoor een vergunning moet aanvragen. En als je een vergunning moet aanvragen, helpt de Zonnewijzer je met advies en tips bij je aanvraag.
Groen(er) dak
Een zee aan ruimte Wil je een groen dak aanleggen? In sommige buurten komen ondernemers en inwoners (individueel of als groep) in aanmerking voor de subsidie ‘Klimaatadaptatie’. Op www.denhaag.nl/subsidieregenwater kun je precies lezen welke voorwaarden hiervoor gelden. Je vindt hier ook het aanvraagformulier.
‘GEMEENTE DEN HAAG RICHT HAAR BLIK DUS OMHOOG EN WE WILLEN GRAAG DAT ZOVEEL MOGELIJK DAKEIGENAREN DAT OOK DOEN’
Ruim de helft van het aantal vierkante meters dak in de stad ligt op panden met een woonfunctie. Ook bedrijfspanden en panden met een maatschappelijke functie leveren relatief gezien veel dakoppervlak, doordat het vaak om grote daken gaat. Maar soms zijn daken om juridische redenen moeilijk in gebruik te nemen door eigenaren en/of bewoners en helaas zijn ook niet alle daken technisch geschikt. Daarom is het verstandig om elke m² dak die wél geschikt is, zo efficiënt mogelijk te gebruiken en ook is het slim om verschillende functionaliteiten zoveel mogelijk te combineren.
Gaan voor geel en groen
De missie van de Haagse Daken Aanpak is ‘meer & beter dakgebruik’. Haagse daken moeten grotendeels Haagse kleuren krijgen: toegankelijker geel en dieper groen. Al in 2030 zou dat voor minstens vijftig procent van de daken moeten gelden. Toegankelijker geel (dat staat voor zonne-energie) betekent dat iedereen die wil, kan profiteren van de mogelijkheden die daken bieden om duurzame energie op te wekken, dus ook mensen zonder eigen dak of mensen met een kleinere portemonnee. Het diepere groen verwijst naar intensief groene daken, dus daken met verschillende soorten beplanting, die flink wat water kunnen vasthouden. En meer effect hebben dan daken met alleen sedum (mosplantjes). Welke functie op welk dak een plek kan of zou moeten krijgen, verschilt niet alleen per dak, maar net zo goed per gebied. In een wijk die gevoelig is voor wateroverlast, zal bijvoorbeeld waterberging als dakfunctie extra gestimuleerd worden.
Kosten, baten en hulp
Om óp het dak aan de slag te gaan, moet de dakeigenaar ónder het dak in actie komen. Om dat te stimuleren zorgt de gemeente Den Haag ervoor dat elk type dakeigenaar kan rekenen op hulp die is toegespitst op zijn of haar ‘daksituatie’. Zoveel mogelijk doelgroepen, zoals bedrijven, maatschappelijk vastgoedeigenaren en Verenigingen van Eigenaren (Vve’)s, ontvangen hulp op maat (dakspecifiek advies) via coaches, ontzorgtrajecten, constructieonderzoeken en subsidie(advies). Er zijn ook kansen voor inwoners die niet op eigen financiële kracht met het dak aan de slag kunnen, maar wel mee willen doen aan het opwekken van duurzame energie. Dit kan bijvoorbeeld via een energiecooperatie, die in de wijk of buurt een zonneproject opstart waar bewoners met een kleine inleg aan kunnen deelnemen. In de gebieden waar klimaat en ecologie prioriteit hebben, worden eigenaren van de grotere daken en/of meerdere aaneengesloten kleinere daken projectmatig geholpen om hun dak effectief in gebruik te nemen. En omdat, zeker bij de groene daken, de kosten nu vooral bij de dakeigenaar liggen, terwijl de baten ten goede komen aan de (directe) omgeving van het pand en de stad, draagt de gemeente juist in de voor wateroverlast kwetsbare gebieden ook uitgebreider bij aan de kosten die de dakeigenaren maken (zie www.denhaag.nl/subsidieregenwater).
Voor meer informatie: www.duurzamestad.denhaag.nl/dak
✍️ Martine van Rijn
📷 Jort Stengs
